WTGPHN – Theo cuốn ” Lịch sử địa phận Hà Nội” do tác giả Hồng Nhuệ Nguyễn Khắc Xuyên biên soạn năm 1994 (x.tr 279) thì nhà thờ Cửa Bắc được xây cất nhờ kiến trúc sư là giáo sỹ Hébrard. Vào năm 1925, trù tính kinh phí xây dựng ngôi nhà thờ này hết 80.000 quan, nhưng vốn xây cất lúc đó chỉ có 20.000, nên cha xứ Antoine Depaulis đã “làm các cách để quyên tiền như bán sách tiểu sử cha Vénard, xin đồ đạc, đồ dùng, mở hội chợ rồi đặt viên đá đầu tiên, mở trò chơi thu được 80.000 quan đủ tiền xây dựng”. Cuối cùng ngôi nhà thờ đã được khánh thành vào ngày 1 tháng 2 năm 1931.
Ngôi nhà thờ này tọa lạc ở số 56 phố Phan Đình Phùng, quận Ba Đình, vì được xây dựng ở Cửa Bắc thành Thăng Long nên được gọi tên là nhà thờ Cửa Bắc. Kiến trúc sư Hébrard thiết kế ngôi nhà thờ này theo kiểu hình chữ nhật, kết hợp phong cách Á – Âu, không tuân theo quy tắc đối xứng như các ngôi nhà thờ theo kiểu Gô-tích đương thời, mà lại có tháp chuông lệch ở bên phải, cân bằng với mái vòm. Kiến trúc nhà thờ Cửa Bắc thể hiện sự độc đáo, mang sắc thái hòa hợp với văn hóa phương Đông.
Nói về lịch sử truyền giáo tại Hà Nội, thì ngôi nhà thờ này có liên quan đến nhiều biến cố truyền giáo do nằm ở phía Bắc của thành Thăng Long, nơi mà Cha Đắc – Lộ (Alexandre de Rhodes) đã đặt chân bắt đầu hành trình truyền giáo tại Hà Nội vào ngày 2 tháng 7 năm 1627. Hơn nữa, gần nhà thờ lại là pháp trường của triều đình thời vua Tự Đức nơi mà nhiều vị Tử Đạo Việt Nam bị triều đình xử tử, trong đó có cha thánh Ven (Théophane Venard), một nhà truyền giáo mẫu mực của Hội Thừa Sai Paris – Pháp quốc. Với hai lý do trên mà ngôi nhà thờ này đã được dâng kính cho Đức Mẹ Hà Nội, cũng được gọi là Nữ Vương các thánh Tử Đạo.
Tại nhà thờ Cửa Bắc hiện nay, ngoài các thánh lễ bằng tiếng Việt, còn có một thánh lễ bằng tiếng Anh để phục vụ cho khách du lịch, sinh viên và các viên chức nước ngoài. Nhà thờ Cửa Bắc có dịp được cả thế giới biết đến nhờ vào sự kiện diễn ra vào sáng ngày 19 tháng 11 năm 2006, đó là tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush và phu nhân Laura Bush đã tới tham dự buổi cầu nguyện tại đây nhân dịp hội nghị các nhà lãnh đạo Châu Á – Thái Bình Dương được tổ chức tại Việt Nam .
Trải qua thời gian, ngôi nhà thờ này vẫn đứng vững mặc dù bị ảnh hưởng bởi những cuộc chiến tranh, trở nên biểu tượng niềm tin của người tín hữu trong giáo xứ và là nơi quy tụ anh chị em di dân đến từ khắp nơi đang làm ăn và sinh sống tại Hà Nội.
Tuy nhiên, thời gian cũng đã làm cho ngôi nhà thờ mỗi ngày một xuống cấp, mái ngói nhà thờ đã bị hư hại nhiều chỗ nên nước mưa thấm vào bên trong trần nhà thờ gây nên các vết nứt và vàng ố ; tường bên ngoài bị ẩm mốc làm cho sạt lở và vôi trát rơi xuống từng mảng. Những dấu hiệu này cho thấy ngôi nhà thờ cần phải được trùng tu kịp thời để bảo tồn sự nguyên vẹn và xứng đáng là nơi cử hành phượng tự.
Nhận thấy việc trùng tu nhà thờ là cần thiết và cấp bách, nên linh mục giám quản Giuse Nguyễn Văn Liên đã xin phép Bề trên Giáo phận cho tiến hành việc sửa chữa bắt đầu từ tháng 5 năm 2013. Dự án trùng tu đã được phê duyệt và bắt đầu được thực hiện. Tuy nhiên, với ước tính kinh phí là 3 tỷ 500 triệu đồng trong khi quỹ giáo xứ chỉ có 500 triệu, nên khó khăn lớn nhất cho việc thực hiện dự án này vẫn là kinh phí.
Hiện nay, ngoài việc hy vọng vào sự đóng góp của anh chị em giáo dân trong giáo xứ, sự trợ giúp của Tổng Giáo Phận, cha Giuse tha thiết kêu mời cộng đoàn Dân Chúa trong và ngoài Tổng Giáo Phận cũng như quý ông bà và anh chị em ở hải ngoại thêm lời cầu nguyện, quan tâm và quảng đại trợ giúp để công trình trùng tu ngôi nhà thờ sớm được hoàn thành, góp phần vào việc gìn giữ biểu tượng đức tin của Giáo Hội và bảo tồn một di tích lịch sử văn hóa có giá trị tại thủ đô nghìn năm văn hiến của Việt Nam.
Những hình ảnh về nhà thờ Cửa Bắc Hà Nội
I. Thời gian đang bào mòn và phá hỏng một công trình kiến trúc có giá trị
II. Công trình trùng tu ngôi nhà thờ đang được tiến hành
AT
BBT WTGP HN
